- Cateromarket
- Dieta bezglutenowa
Dieta bezglutenowa
Pszenna bułeczka na śniadanie,zagęszczanamąką zupa czy kotlet schabowy w panierce na obiad - czy da się z tego zrezygnować? Choć może brzmieć to śmiesznie, zboża od lat królują w polskiej kuchni, a wytworzone na ich bazie produkty zdają się być podstawą żywienia wielu osób. Nie ma dla nich jednak miejsca w diecie bezglutenowej - sposobie żywienia, który ostatnimi laty znacznie zyskał na popularności. Przez ten czas ze spożycia glutenu zrezygnowały miliony osób na całym świecie i tysiące w Polsce. Mimo wszystko dietetycy i naukowcy od lat spierają się o słuszność wykluczania glutenu z diety w przypadkach gdy nie zachodzi ku temu absolutna medyczna konieczność.
Sprawdźmy zatem co tak naprawdę kryje w sobie idea diety bez glutenu i przez kogo powinna być ona stosowana.
Nieprzyjmowanie glutenu - nowa moda czy faktyczne zagrożenie?
"Przecież od lat jemy pszenicę i nigdy nic nikomu nie szkodziło, to po prostu moda". Powyższe zdanie to głos wielu osób, widzących w diecie bez glutenu bunt młodych ludzi, chcących jeść inaczej niż ich mamy czy babcie. Takie zaszufladkowanie jest jednak zupełnie błędne i może się okazać bardzo krzywdzące. Kto powinien zrezygnować z glutenu? Czy dieta bezglutenowa może być stosowana przez osoby nie mające zdrowotnych przeciwwskazań do spożywania tego rodzaju białka?
Wskazania zdrowotne
Dieta bezglutenowa, choć bywa obiektem drwin, to jest dietą leczniczą i zarazem jedynym lekarstwem dla osób chorujących na celiakię lub cierpiących z powodu alergii, bądź nietolerancji na gluten.
Zdecydowanym wskazaniem do przejścia na dania bezglutenowe jest celiakia, inaczej zwana chorobą trzewną. Najlepszym (i niestety jedynym) lekarstwem dla osób cierpiących na to schorzenie, jest całkowite zrezygnowanie z pokarmów zawierających gluten, czyli białko znajdujące się w pszenicy i jej wszystkich odmianach, życie, jęczmieniu oraz owsie*
Gluten spożyty przez osoby chore, nawet w śladowych ilościach, działa w ich organizmie toksycznie i niszczy tzw. kosmki jelitowe, które odpowiadają za wchłanianie do organizmu składników odżywczych. Gdy wchłanianie pokarmów jest zaburzone, osoby chore nie dostarczają swojemu organizmowi niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania witamin, minerałów i mikroelementów, co prowadzi z czasem do poważnych niedoborów i objawów klinicznych na czele z nowotworem jelita cienkiego, bezpłodnością czy niedorozwojem. Jakby tego było mało, chorzy na co dzień odczuwają bóle brzucha, bóle stawów, wzdęcia połączone z biegunkami i/lub zaparciami, a także różne zaburzenia neurologiczne i ciągłe zmęczenie.
Uwaga - osoby chorujące na celiakię powinny korzystać tylko i wyłącznie z produktów spożywczych lub firm cateringowych posiadających oficjalny certyfikat Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej (certyfikat Menu bez glutenu ®). Tylko wówczas mamy 100% pewność, że dania są przyrządzane nie tylko z bezpiecznych, bezglutenowych składników, ale także w bezpieczny sposób (np. osobne naczynia, osobne deski do krojenia).
Kolejną dolegliwością gluteno-zależną jest alergia na gluten, zazwyczaj pod postacią nietolerancji pszenicy. Gluten jest jednym z najpopularniejszych alergenów. Uczulenie może dotyczyć też innych białek zawartych w zbożach (np. gliadyny), dlatego zaleca się wykluczenie ich ze swojego jadłospisu. W przeciwieństwie do wcześniej opisanego schorzenia, alergia nie wymaga aż tak restrykcyjnego podejścia do diety przez całe życie. Trzeba jednak uważać, ponieważ zbagatelizowane uczulenie może skutkować nieprzyjemnymi objawami skórnymi, zaburzeniami pracy układu pokarmowego i oddechowego, a nawet wstrząsem anafilaktycznym. Jedną z odmian alergii, objawiającą się występowaniem na skórze rumienia i pęcherzy, jest choroba Duhringa, nazywana potocznie skórną odmianą celiakii.
Niektóre osoby boleśnie odczuwają zażywanie glutenu mimo braku alergii czy celiakii. Dolegliwość ta, nazywana nadwrażliwością lub nietolerancją na gluten, objawia się m.in. bólami brzucha, głowy, uczuciem nieustępującego zmęczenia czy wzdęciami.
Wpływ diety bezglutenowej na organizm osoby zdrowej
Wszystkie wspomniane wyżej dolegliwości dotykają jedynie kliku procent populacji. Co natomiast powiedzieć o osobach, które mimo braku wskazań zdrowotnych zdecydowały się na potrawy bezglutenowe? Liczba przeciwników glutenu zaczęła lawinowo rosnąć jakieś 8 lat temu, kiedy australijski gastrolog Peter Gibson opublikował wyniki badań na temat niekorzystnego wpływu glutenu na organizm człowieka. W czym tkwi fenomen diety bezglutenowej i czy naprawdę jest tak korzystna?
Ze względu na przymusowe zredukowanie ilości spożywanych węglowodanów, osoby stosujące dietę bezglutenową mają tendencję do gubienia kilogramów przez co dieta zyskuje na popularności u osób zdrowych, chcących pozbyć się nadmiaru kilogramów. Żywienie bezglutenowe może mieć także korzystny wpływ na ogólne samopoczucie. Przeprowadzone badania i opinie osób stosujących ten rodzaj odchudzania wyraźnie świadczą o tym, że rezygnacja z niektórych produktów pomogła im poczuć się bardziej lekko, a odczuwany wcześniej stres i permanentne zmęczenie znacząco osłabły.
Usunięcie glutenu ze swojego jadłospisu wiąże się jednak z rezygnacją z produktów bogatych w wiele innych składników odżywczych. Podchodząc do sprawy nieprofesjonalnie, można sobie tylko zaszkodzić. Niedobór witamin czy minerałów może bardzo źle odbić się na zdrowiu. Dlatego ważne jest skonsultowanie się z dietetykiem, który nie tylko skomponuje dietę, ale też sprawdzi, jaki jej rodzaj będzie odpowiedni dla danego organizmu.
Gluten free, czyli które produkty naprawdę nie zawierają glutenu?
Nierzadko zdarza się, że produkty z natury niezawierające glutenu lub te oznaczone jako bezglutenowe mimo wszystko takie nie są. Z uwagi na swoje korzystne właściwości (nadaje sprężystość i elastyczność, ma zdolność wiązania wody z tłuszczami, jest doskonałym wypełniaczem, stabilizatorem i nośnikiem smaku) gluten jest masowo wykorzystywany w przemyśle spożywczym i można go znaleźć w produktach pozornie nie związanych ze zbożami, tj.: wędliny, kiełbasy i parówki, konserwy, mrożonki, jogurty, sosy, słodycze, chipsy, gumy do żucia, przyprawy, proszki do pieczenia, kolorowe alkohole.
Choć może wydawać się to uciążliwe, osoby decydujące się na dietę pozbawioną glutenu powinny bacznie zwracać uwagę na skład wypisany na etykiecie. Ufać można produktom oznaczanym licencjonowanym logo przekreślonego kłosa. Na szczęście korzystając z usług właściwego cateringu dietetycznego nie trzeba sobie zaprzątać tym głowy.
Znajdź idealnie dopasowaną dietę bezglutenową
Do produktów dozwolonych na diecie bezglutenowej należą: zboża i pseudo-zboża bezglutenowe (gryka, ryż, kukurydza, proso, amarantus, quinoa), wszystkie warzywa, owoce, naturalna kawa, czyste wysokoprocentowe alkohole, wino i cydr jabłkowy, nieprzetworzone mięso, ryby, jaja, nieprzetworzone białe i żółte sery, mleka, jogurty naturalne, kefiry, masło, margaryna, olej roślinny, oliwa z oliwek czy miód. Z wymienionych składników i powstałych z nich produktów (mąki, kasze - jaglana i gryczana), bez problemu skomponować można smaczne i ciekawe dania.
* Należy przy tym uważać na owies, który z natury nie zawiera glutenu, jednak bardzo ciężko jest dostać w Polsce „czystą” wersję owsa ze względu na zanieczyszczenie w zakładach produkcyjnych, które „na jednej taśmie” przetwarzają owies i wszystkie pozostałe zboża.
Produkty, których zdecydowanie trzeba unikać
Gluten to nieodłączny element zbóż takich jak pszenica, żyto i jęczmień. Oparta na nich kuchnia jest więc całkowicie do wyeliminowania. Mąki, chleby, makarony czy słodycze wytworzone ze wspomnianych zbóż należy zastąpić bezglutenowymi zamiennikami. Choć to tylko kilka gatunków zbóż, bywają dodatkiem wielu produktów zaskakujących produktów, nawet takich jak wędliny, jogurty, majonezy, suszone owoce, kawy rozpuszczalne czy gumy do żucia. Zapoznając się ze składem danego produktu trzeba zwrócić uwagę, czy nie zawiera np. słodu jęczmiennego i błonnika pszennego. Uważać należy też na składniki, które mogą, ale nie muszą być bezglutenowe: białka roślinne, skrobię czy gumę roślinną.
Schudnij szybko i zdrowo!
Jednym z powodów, dla których niejeden postanowił przejść na dietę bezglutenową, jest jej korzystny wpływ na samopoczucie i możliwość zrzucenia zbędnych kilogramów w krótkim czasie, o czym wspomnieliśmy już powyżej.
Plusy diety bezglutenowej
Choć niekoniecznie sam gluten powoduje przyrost masy ciała, o tyle produkty, w których występuje, są dosyć kaloryczne i "ciężkie", a w polskiej tradycji - również bardzo popularne. Pieczywo, kluski, makarony, ciastka, pączki - wszystkie te produkty tuczą. Żywienie bezglutenowe jest więc skuteczne głównie dlatego, że wyklucza produkty odrzucone w większości diet odchudzających na rzecz zdrowszych i lżejszych artykułów spożywczych.
Dodatkowo, osoby nie spożywające glutenu zwykle bardzo starannie dobierają produkty, a dania bezglutenowe są przygotowywane ze składników mających często niższy indeks glikemiczny. Dieta ta niejako zmusza do otwarcia się na nowe metody i smaki. Zamiana mąki pszennej na kukurydzianą, makaronu z pszenicy durum na ryż czy kaszę, a ciastek na słodkie owoce i warzywa to wymaganie nie tylko diety bezglutenowej. To dobre zwyczaje żywieniowe, zalecane w wielu rodzajach diet eliminacyjnych.
Aby dieta bezglutenowa była skuteczna, a nie rujnująca, musi być starannie dobrana. Niektóre popularne produkty glutenowe bogate są w błonnik, kwas foliowy czy witaminy z grupy B, dlatego koniecznym jest dodanie do diety innych zawierających je artykułów spożywczych. Pod okiem specjalistów, tj. dietetyka i zawodowych kucharzy, można skomponować naprawdę wartościową i urozmaiconą dietę bezglutenową.
Minusy szybkiego chudnięcia - jak ich uniknąć?
Bardzo często szybkie efekty odchudzania są następstwem stosowania bardzo restrykcyjnych diet eliminacyjnych. Niestety, wracając do poprzedniego sposobu żywienia i włączając do swojego jadłospisu wcześniej usunięte produkty, można spodziewać się znienawidzonego efektu jo-jo. W diecie bezglutenowej, której podstawą jest właśnie wyeliminowanie części pokarmów, niezwykle ważne jest zachowanie równowagi. Jak to robić?
1. Jedz zdrowo, a nie mało.
2. Jedz regularnie, stałą liczbę posiłków o podobnych porach.
3. Dostosuj wielkość posiłków do potrzeb swojego organizmu.
4. Unikaj nadmiernego spożycia cukrów prostych i niezdrowych źródeł tłuszczu. Ogranicz sól.
5. Jedz produkty z każdej grupy, w tym dużo bezglutenowych zamienników zbożowych, owoców i
warzyw bogatych w błonnik i witaminy.
Powyższe punkty ciężko osiągnąć samemu. Brzmią jednak jak przepis na dobry catering pudełkowy! Poniżej przedstawiono szeroką ofertę diet bezglutenowych, które nie obciążą organizmu, ale pomogą zredukować tkankę tłuszczową, a nawet poprawią nastrój!