DIETA PUDEŁKOWA
Czym jest nietolerancja laktozy?
Laktoza, nazywana też cukrem mlecznym, jest jednym ze składników produktów mlecznych, w tym mleka. Jako węglowodan złożony, laktoza rozkładana jest przez enzym o bardzo podobnej nazwie - laktazę, a następnie wchłaniana przez organizm w postaci glukozy i galaktozy. Niedobór tego enzymu powoduje, że laktoza, zamiast gładko i przyjemnie trawić się w jelicie cienkim, ulega rozkładowi dopiero w jelicie grubym przez florę bakteryjną. Te zaburzenia trawienia powodują liczne skutki uboczne i często wstydliwe dolegliwości towarzyskie (wzdęcia, przelewanie, nudności, uczucia napięcia, wiatry, bóle brzucha, biegunki), określane jako nietolerancja laktozy. Ich siła zależy od stopnia niedobór laktazy u danej osoby. Przyczyną nietolerancji laktozy są zazwyczaj 2 zjawiska:
- niedobór laktazy (alaktazja) - czyli zbyt mała ilość (lub brak) laktazy, enzymu trawiącego laktozę lub jej obniżona aktywność w jelicie cienkim, uwarunkowany genetycznie, lub/i
- hipolaktazja - zespół złego wchłaniania laktozy, czyli upośledzenie wchłaniania laktozy przez jelito cienkie, nabyta lub wrodzona.
Laktoza vs nabiał
Leczenie nietolerancji laktozy
Najskuteczniejszym sposobem radzenia sobie z nietolerancją laktozy jest dietoterapia. Catering bez laktozy pomaga zawsze, niezależnie od tego czy przyczyną naszych dolegliwości jest niedobór w organizmie laktazy czy też hipolaktazja. Jednak w przypadku łagodnego przebiegu choroby i sporadycznie występujących dolegliwości całkiem nieźle działa farmakologiczne leczenie doraźne poprzez przyjmowanie tabletek zawierających laktazę, której organizm nie jest w stanie sam wyprodukować. Zażywa się je przed bezpośrednim spożyciem pokarmu składającego się z nabiału. Ułatwiają one trawienie mleka i zmniejszają dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Ciekawostka - regulacje prawne pozwalają deklarować producentom brak laktozy na produktach spożywczych w przypadku ilości nie przekraczającej: 10 mg/100 g produktu.
Kto powinien stosować dietę bez laktozy?
Poza przypadkami opisanymi powyżej zaleca się aby laktozę ze swojej diety wyeliminowały także:
- osoby stosujące dietę low fodmap
- osoby chore na nieswoiste zapalenia jelit
- pacjenci z zanikiem kosmków jelitowych, np. w celiakii (tutaj obowiązkiem jest dieta bez glutenu i bez laktozy jednocześnie) lub przy zakażeniach bakteryjno-wirusowych przewodu pokarmowego
Dieta przy nietolerancji laktozy – zasady
Dieta przy nietolerancji laktozy ma charakter eliminacyjny i służy leczeniu towarzyszących jej objawów. Może być stosowana zarówno przez dorosłych, jak również dzieci, w tym niemowlęta i noworodki, których organizm nie trawi cukru mlecznego. U osób z wrodzonym niedoborem laktazy konieczne jest bezwzględne stosowanie diety bezlaktozowej przez całe życie. W ich przypadku, spożycie nawet niewielkiej ilości cukru mlecznego, może powodować nasilenie objawów, a w skrajnych przypadkach stwarzać zagrożenie dla życia. Osoby z nabytym niedoborem laktazy zazwyczaj tolerują niewielkie ilości cukru mlecznego. Jednorazowo spożyć mogą około 5-10 g laktozy. Dlatego w przypadku łagodnych i sporadycznych dolegliwości ze strony układu pokarmowego dopuszcza się przetwory mleczne, w których fermentacja mlekowa dokonała częściowego rozkładu tego dwucukru. W szczególności są to:
- Jogurty, kefiry, serki śmietankowe - w trakcie produkcji laktoza jest rozkładana przez bakterie fermentacji mlekowej. Mają jej małe ilości, które nie powinny dawać objawów ze strony układu pokarmowego;
- Twarde sery długo-dojrzewające (gouda, chedddar, parmezan) - laktoza jest częściowo strawiona przez podpuszczkę.
Uwaga! Należy się wystrzegać produktów z dodatkiem mleka w proszku - te znajduje się nawet w wędlinach i produktach mięsnych. Takie produkty będą miały dodatkową ilość laktozy (niestrawionej przez bakterie, podczas fermentacji). Podobnie rzecz ma się z niektórymi lekami - niektóre syropy czy polewy (osłony) tabletek zawierają w sobie laktozę.
