DIETA PUDEŁKOWA
FODMAP, czyli uwaga na węglowodany ?
Mówiąc o diecie FODMAP warto na początku wyjaśnić co oznacza samo sformułowanie „fodmap”, ponieważ pod tym skrótem kryje się cała filozofia diety. Otóż z diety pudełkowej osoby chorej należy wyeliminować Fermentujące Oligo-, Di i Monosacharydy oraz Alkohole Polihydroksylowe, czyli łatwo fermentujące węglowodany i alkohole polihydroksylowe. Zalicz się do nich:
- fruktozę (znajduje się m.in. w miodzie, syropie z agawy, większości owoców pestkowych)
- laktozę (mleko ssaków)
- fruktany (zboża - pszenica, jęczmień, żyto; czosnek, cebula, warzywa kapustne, rośliny strączkowe)
- alkohole polihydroksylowe (ksylitol, erytrol, mannitol, malitol, sorbitol)
Jest to grupa węglowodanów, które charakteryzują się wysokim ciśnieniem osmotycznym, słabą wchłanialnością oraz dużą zdolnością do fermentacji. Dzięki temu są one idealną pożywka dla bakterii znajdujących się w jelicie grubym. W efekcie, w naszych jelitach produkowany jest dwutlenek węgla i metan, co może prowadzić do bólu brzucha, wzdęć, a także naprzemiennie – biegunki i zatwardzenia. Sprowadza się to tego, że spożycie wyżej wymienionych cukrów może nasilać objawy zespołu jelita drażliwego. Wówczas wszystkim chorym zaleca się wprowadzenie diety o niskiej zawartości FODMAP (tzw. low fodmap).
Dieta Fodmap w praktyce
Twórcy diety podkreślają, że nie należy stosować jej przez całe życie. Tak naprawdę jej celem jest sprawdzenie indywidualnej tolerancji organizmu na produkty zawierające FODMAP. Dlatego składa się ona z dwóch etapów.
- Etap 1 (czas trwania 6-8 tygodni): eliminacja produktów bogatych w fodmap (dieta low fodmap)
- Etap 2 (indywidualny czas trwania): stopniowe rozszerzanie diety o produkty zawierające FODMAP w zależności od indywidualnej tolerancji organizmu.
Dieta low FODMAP w pierwszym etapie wymaga od nas wyeliminowania produktów obfitujących w FODMAP. Przykładami takich produktów są być wybrane warzywa i owoce (m.in. cebula, czosnek, koper włoski, karczochy, brokuły, jabłka, gruszki, brzoskwinie, śliwki, wiśnie, czereśnie), mleko skondensowane, ser twarogowy, nasiona roślin strączkowych, orzechy nerkowca i pistacje, zboża, syrop z agawy, miód czy syrop glukozowo-fruktozowy. Bardzo ważne jest przy tym dokładne zapoznanie się z etykietą danego produktu, aby sprawdzić czy nie jest on źródłem, np. słodzików czy syropu glukozowo-fruktozowego. A co zaliczamy do produktów, które zawierają niewielką ilość FODMAP i mogą pojawić się w jadłospisie stosowanym w pierwszych 6-8 tygodniach?
Wybrane produkty o niskiej zawartości FODMAP to:
- wybrane warzywa, takie jak: papryka, ogórki, pomidory, seler, korzeniowy i naciowy, bakłażan, dynia, marchewka, cukinia, rzodkiewka, rzepa, sałata, jarmuż, rukola, oliwki
- bulwy (bataty, ziemniaki)
- owoce leśne (takie jak truskawki, maliny, jagody), owoce cytrusowe (melon, kiwi, banany, pomarańcza, mandarynka, cytryna, limonka, marakuja, ananas, pitaja)
- tofu
- mięso, ryby, owoce morza
- część nabiału (sery dojrzewające i podpuszczkowe, takie jak: sery żółte, parmezan, cheddar, camembert, feta, mozzarella)
- jajka
- zboża i pseudo-zboża bezglutenowe (ryż, komosa ryżowa, kasza gryczana, kasza jaglana, kukurydza, tapioka, płatki owsiane)
- orzechy włoskie, ziemne, pekan, piniowe, makadamia, migdały
- nasiona sezamu i słonecznika, pestki dyni
- słodziki (cukier, stewia, syrop klonowy)
Poniższe przykładowe menu pochodzi z cateringu dietetycznego w oparciu o dietę 2000 kcal. Orientacyjny rozkład makroskładników: białka (15-20%), węglowodany (50-60%), tłuszcze (25-30%).
