Dieta wegetariańska - z czym to się je?
Dieta wegetariańska to nie tylko rezygnacja z kilku produktów w menu i niejedzenie mięsa. W swojej istocie kryje się za tym znacznie więcej. Często oznacza inną kulturę i światopogląd. Choć wiąże się z wieloma ograniczeniami, dla dużej liczby osób jest synonimem wolności słowa i poglądów, a także walką z niesprawiedliwością i cierpieniem. Spora część społeczeństwa decyduje się na tę metodę żywienia ze względu na złe traktowanie zwierząt hodowlanych i ukazywane w mediach znęcanie się nad nimi. Są też tacy, których odrzuca przyrządzanie potraw z mięsa. Przy wszechobecnych modyfikacjach i chemicznych "ulepszaczach" niejeden obawia się, że również produkty pochodzące od zwierząt nafaszerowane są sztucznymi i szkodliwymi substancjami czy antybiotykami. Inni decydują się na żywienie wegetariańskie z uwagi na względy religijne, kulturowe czy etyczne. Niekiedy niespożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego zalecane jest w celu poprawy samopoczucia czy zdrowia. Niezależnie od tego, z jakiego powodu ktoś przeszedł na tę dietę, osoba taka z pewnością wyróżnia się z tłumu. Zwłaszcza, że mięso i białka zwierzęce są podstawą tradycyjnych dań wielu kuchni na całym świecie.
Produktów pochodzenia zwierzęcego, a także pokarmów przetworzonych, zawierających domieszkę odzwierzęcą, jest całe mnóstwo. Efektem tego jest powstanie wielu odmian wegetarianizmu, odrzucających kolejne nieroślinne składniki. Niektóre dopuszczają spożycie jakiejś formy białka zwierzęcego, inne całkowicie je wykluczają. Są też takie rodzaje wegetarianizmu, które odrzucają nawet niektóre pokarmy roślinne. Do najpopularniejszych odmian należą laktoowowegetarianizm i weganizm. Poniżej zestawiliśmy najbardziej rozpowszechnione rodzaje diet vege.
- Semiwegetarianizm - to najlżejsza, najbardziej liberalna i najbardziej kontrowersyjna z odmian wegetarianizmu, uwzględniająca w swoim jadłospisie jaja, mleko i jego przetwory, ryby, owoce morza oraz raz na jakiś czas białe mięso (w zmniejszonych ilościach). Oprócz tego, podobnie jak większość pozostałych odmian, semiwegetarianizm akceptuje spożywanie orzechów, nasion roślin strączkowych, owoców i warzyw.
- Pescowegetarianizm – druga kontrowersyjna odmiana diety wegetariańskiej, nieco bardziej restrykcyjna niż dieta semi-wege, ponieważ całkowicie wyklucza spożywanie mięsa czerwonego i białego, jednak w dalszym ciągu zezwala na spożywanie ryb i owoców morza.
- Laktoowowegetarianizm - polega na całkowitej rezygnacji z mięsa białego i czerwonego, a także jego przetworów. Nie uwzględnia też spożywania ryb i owoców morza, a także smalcu, podrobów czy żelatyny. Zezwala na spożycie jaj oraz mleka i przetworów mlecznych, miodu, a także wspomnianych wyżej produktów roślinnych. To właśnie ta odmiana diety jest przez nas proponowana jako catering wegetariański.
- Laktowegetarianizm - różni się od laktoowowegetarianizmu jedynie usunięciem z jadłospisu jaj.
- Owowegetarianizm - zezwala na spożycie jaj, natomiast wyklucza wszystkie pozostałe produkty pochodzenia zwierzęcego, a także ich przetwory czy pokarmy zawierające jakiekolwiek ilości składników odzwierzęcych. Uwzględnia wspomniane wyżej produkty roślinne.
- Weganizm - ostatnio coraz popularniejsza odmiana wegetarianizmu; cechuje się całkowitym i bezwarunkowym odrzuceniem produktów odzwierzęcych (nawet miodu) i ich przetworów każdego dnia bez wyjątku. Jej podstawą jest spożycie owoców, warzyw, orzechów i nasion roślin strączkowych.
- Witarianizm - polega na żywieniu się wyłącznie owocami i warzywami, zwykle nieprzetworzonymi. Wszystkie pozostałe wspomniane wyżej produkty są odrzucone.
- Frutarianizm - najbardziej restrykcyjna odmiana, zezwalająca jedynie na spożycie owoców. Niektórzy idą jeszcze o krok dalej i dopuszczają tylko owoce, które same spadną z drzewa.
Plusy i minusy diety wegetariańskiej
Zwiększone spożycie produktów roślinnych zawsze miało dobry wpływ na samopoczucie, przypływ dobrej energii oraz przyspieszało metabolizm organizmu. Jest tak również w wypadku diety wegetariańskiej - poprawia ona przemianę materii i zmniejsza ryzyko występowania zaparć ze względu na zwiększone ilości dostarczanego błonnika. Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne (ADA) wskazuje, że zbilansowana dieta wegetariańska zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego czy nowotworowe. Jadłospis wege pomaga utrzymywać dobry poziom cholesterolu i normuje ciśnienie tętnicze. Zalety te wynikają z ograniczonego spożycia tłuszczów nasyconych na korzyść kwasów tłuszczowych nienasyconych. W jadłospisie wegetariańskim widnieją produkty bogate w antyoksydanty, kwas foliowy, magnez czy potas. Odchudzające właściwości diety wege wynikają ze spożywania produktów zawierających dużą dawkę błonnika pokarmowego.
Łatwo jest zrezygnować ze spożywania jakiejś kategorii pokarmów, jeśli się za nimi nie przepada lub z jakiegoś ważnego względu nie może lub nie chce się ich spożywać. Czasem ciężko jednak zastąpić je innymi - zwłaszcza, gdy w grę wchodzą pokarmy będące głównym źródłem ważnych składników odżywczych. Bywa to sporą przeszkodą w przejściu na jakąkolwiek dietę, a zwłaszcza na wegetarianizm. Ten sposób żywienia wyklucza składniki bogate w białko, kwasy omega-3, witaminę B-12, D czy żelazo. Choć wegetarianie trzymają się z dala od chemii dodawanej niekiedy do mięsa, są szczególnie narażeni na szkodliwe nawozy i środki ochrony roślin. Nieprawidłowo zbilansowana dieta może prowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej, zaburzeń miesiączkowania czy osteoporozy. Na szczęście na straży niedoborów stoi zawsze dietetyk w profesjonalnej firmie cateringowej, który poprzez odpowiednie łączenie produktów w codziennych posiłkach oraz zaleconą suplementację nie dopuszcza aby czyjekolwiek zdrowie ucierpiało.