Czy olej kokosowy to dobry wybór w naszej kuchni?

25.01.2017

5 minut czytania

Moda na zdrową żywność zatacza coraz szersze kręgi, dzięki czemu coraz więcej osób zwraca uwagę na to, co znajduje się na ich talerzu. I to jest bardzo dobry efekt! Z drugiej strony jednak wzrasta zainteresowanie różnego rodzaju superfoods, które mają być panaceum na wszelkie dolegliwości. Jednym z takich produktów jest olej kokosowy, szturmem zdobywający półki w kolejnych sklepach. Czy faktycznie zasłużył sobie na taką dobrą sławę? Przekonaj się, czytając ten artykuł.

Olej kokosowy – rafinowany czy nierafinowany?

Olej kokosowy występuje w postaci ciekłej w temperaturze powyżej 27°C, a robi się stały w temperaturze poniżej 22°C. Pamiętaj, że jeśli Twój olej kokosowy nie zestala się szybko po umieszczeniu w lodówce, to znaczy, że nie jest czysty (prawdopodobnie zawiera dodatek innych olejów) i lepiej wymienić go na inny. Obecnie na rynku są dostępne dwa rodzaje oleju kokosowego: rafinowany i nierafinowany.

Olej kokosowy rafinowany, bielony i bez zapachu

Do jego produkcji wykorzystuje się wysoką temperaturę i chemiczne rozpuszczalniki, jednak nie wpływa to na uszkodzenie profilu kwasów tłuszczowych. Zazwyczaj produkuje się go z zasuszonego kokosa. Ten rodzaj oleju jest powszechnie używany w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Olej kokosowy rafinowany jest pozbawiony smaku i zapachu, a także koloru. Dzięki temu nie wpływa na smak i zapach przygotowywanego na nim jedzenia, a używany jako krem nie pozostawia zapachu na skórze.

Olej kokosowy nierafinowany, z pierwszego tłoczenia

Jest produkowany ze świeżych kokosów, a przy jego wyrobie nie stosuje się wysokiej temperatury i chemicznych substancji. Dzięki temu taki olej jest biały w postaci stałej i bezbarwny w postaci ciekłej oraz ma smak i zapach kokosa.

Jaki olej wybierać? Jeżeli zależy nam na wszystkich dobroczynnych właściwościach oleju kokosowego, lepszym wyborem będzie olej nierafinowany. Jeżeli chcemy używać oleju jedynie w celach obróbki termicznej w wysokich temperaturach i nie zależy nam na innych jego innych zaletach, wtedy postawmy na olej rafinowany.

Tłuszcze nasycone – czy są takie straszne?

Olej kokosowy w większości składa się z tłuszczów nasyconych, którymi straszy się na każdym kroku. To ich nadmierne spożycie obwinia się o wysyp nowotworów i chorób wieńcowych. W przeciwieństwie do tłustego mięsa, olej kokosowy nie zawiera cholesterolu, a jego kwasy tłuszczowe są trochę inne od standardowych tłuszczów nasyconych. Okazuje się, że olej kokosowy zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT), które charakteryzują się specyficzną budową chemiczną i dzięki temu ich trawienie w przewodzie pokarmowym zachodzi dużo łatwiej. Jakie funkcje pełnią tłuszcze nasycone w naszych organizmach?

50% tłuszczów w błonie komórkowej to tłuszcze nasycone! Są zatem niezbędne do utrzymania ich prawidłowej pracy i dzięki nim jest możliwe zachodzenie różnych procesów metabolicznych.
Warunkują wbudowywanie wapnia w kości oraz prawidłową syntezę witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
Są potrzebne do prawidłowego wykorzystania niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).
Są niezbędne do prawidłowej pracy gospodarki hormonalnej.
Przy ograniczonej podaży węglowodanów, przejmują funkcję źródła energii i transportera różnych witamin i mikroelementów.

Ciągle nam się powtarza, że to tłuszcze nasycone zatykają tętnice i prowadzą do zawałów. W badaniu na dwóch polinezyjskich plemionach, w których spożycie kokosów dostarcza nawet 64% dziennej energii, udowodniono, że dieta bogata w tłuszcze nasycone nie ma wpływu na wysoki poziom cholesterolu. Ci ludzie odznaczają się doskonałą kondycją i zdrowiem, bez oznak chorób serca. Należy też zaznaczyć, że w diecie Polinezyjczyków dominują tłuszcze nasycone bez sacharozy.

Olej kokosowy – właściwości

Przeprowadzono szereg badań nad olejem kokosowym i jego dobroczynne działanie zostało wielokrotnie udowodnione w leczeniu wielu jednostek chorobowych. Okazuje się, że olej kokosowy jest w stanie podnieść frakcję cholesterolową HDL i zmniejszyć obwód talii oraz masy ciała u osób z chorobą wieńcową. W badaniach na myszach, które zostały poddane działaniu silnego stresu, wykazano również właściwości antydepresyjne oleju kokosowego.

Zaobserwowano również bardzo korzystny wpływ oleju kokosowego na chorych na Alzheimera (szczególnie u kobiet, które nie chorowały na cukrzycę typu II, oraz w początkowym stadium choroby). Ponadto w innym badaniu wykazano obecność w oleju kokosowym związków fenolowych oraz cytokin, które mogą pomagać w zapobieganiu agregacji beta amyloidu, który jest jednym z głównych czynników patogenezy w chorobie Alzheimera. Z kolei w badaniu z 2006 r. konsumpcja średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju kokosowym przyczyniła się do poprawy funkcjonowania mózgu u pacjentów w średnim stadium choroby.

Nie można zapominać również o dobroczynnym wpływie oleju kokosowego na nasz układ pokarmowy. W tym badaniu potwierdzone zostały właściwości przeciwbakteryjne oleju kokosowego, a także wykazano zahamowanie rozwoju patologicznej bakterii jelita grubego Clostridium difficile, która jest niezwykle trudna w leczeniu i oporna na antybiotykoterapię. Olej kokosowy jest również nieoceniony w przypadku walki z otyłością. W badaniu z udziałem 40 kobiet z otyłością brzuszną już 2 łyżki oleju kokosowego dziennie przyczyniło się do zmniejszenia BMI i objętości talii w ciągu 12 tygodni. Należy zaznaczyć, że badane osoby nie wprowadziły ćwiczeń ani restrykcji kalorycznych podczas eksperymentu. Poza tym udowodniono, że spożycie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT) zwiększa termogenezę, a tym samym przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej.

Nierafinowany, ekologiczny olej kokosowy faktycznie zasłużył sobie na dobrą sławę i jego obecność w diecie na pewno przynosi wiele korzyści. Oczywiście ważne jest, aby swojej diety nie opierać wyłącznie na jednym rodzaju tłuszczu. To codzienna różnorodność składników daje nam gwarancję, że dostarczamy organizmowi wszystkie niezbędne witaminy i mikroelementy. Dlatego bez obaw włącz niewielkie ilości oleju kokosowego do swojego menu, ale pamiętaj również o spożyciu innych tłuszczów, ponieważ tylko wtedy Twój organizm otrzyma odpowiedni profil kwasów tłuszczowych.

olej kokosowy w słoiczku

Co jeszcze potrafi olej kokosowy?

Jest lekkostrawny i mogą go jeść osoby, które mają problemy z trawieniem tłuszczów, ponieważ do jego trawienia nie potrzeba aktywacji pęcherzyka żółciowego.
Wspomaga trawienie, poprawia skład flory bakteryjnej w jelitach oraz regeneruje błonę śluzową przewodu pokarmowego.
Zawarte w nim średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe nie są magazynowane w postaci tłuszczu (ponieważ ulegają bardzo szybkiemu spaleniu), a jednocześnie zapewniają dodatkowe źródło energii.
Dodany do potraw, obniża ich indeks glikemiczny.
Zawiera znaczne ilości dobroczynnych kwasów tłuszczowych: laurynowego, kaprynowego, kaprylowego, kapronowego i mirystynowego.
Olej kokosowy jest najbezpieczniejszym olejem do podgrzewania i głębokiego smażenia.
stearynowy i palmitynowy zawarte w oleju kokosowym są bardzo ważne dla prawidłowej pracy serca.
Kwasy laurynowy i mirystynowy wykazują działanie wiruso-, grzybo- i bakteriobójcze.

Olej kokosowy – zastosowanie w kuchni

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, olej kokosowy z uwagi na wysoką zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych bardzo dobrze nadaje się do smażenia. Można na nim przygotowywać m.in. naleśniki, placki, warzywa, jaja, ryby i mięso, a także potrawy, które wymagają smażenia w głębokim tłuszczu. Świetnie urozmaica dania kuchni wegetariańskiej i wegańskiej.

Olej kokosowy jest popularnym dodatkiem do kawy stosowanej na diecie ketogenicznej (tzw. kawy kuloodpornej). Inną opcją na wykorzystanie tego oleju w kuchni jest dodanie go do sałatek, sosów, koktajli i wypieków. Dla osób, które dbają o odpowiednią liczbę kalorii w swoich potrawach przyda się informacja, że łyżka oleju kokosowego (8 g) to ok. 71 kcal. Jest to więc produkt dość kaloryczny, za to o niskim indeksie glikemicznym (IG = 22).

Olej kokosowy w kosmetyce

Nie każdy wie, że olej kokosowy ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Posiada zbawienny wpływ na nasze zęby i skórę. Wykazano, że płukanie ust olejem kokosowym jest tak samo skuteczne w walce z próchnicą, co płukanie ust płynem z chlorheksyną. Z kolei w innym badaniu porównano działanie oleju kokosowego i oliwy z oliwek na atopowe zapalenie skóry. Wykazano, że kwas monolaurowy zawarty w oleju kokosowym jest skuteczniejszy w łagodzeniu objawów AZS.

Z powodzeniem stosuje się go również w zabiegach na twarz, włosy czy rzęsy. Olej kokosowy jest częstym składnikiem odżywczych kremów do cery suchej i wrażliwej oraz gęstych maseł do ciała. Jako samodzielny kosmetyk może być używany m.in. do olejowania włosów, kąpieli natłuszczających, wzmocnienia rzęs, a nawet do stosowania bezpośrednio na skórę (np. zamiast kremu pod oczy bądź balsamu). Świetnie sprawdzi się też do zmywania makijażu i ochrony ust przed mrozem, a także jako zamiennik dezodorantu czy olejku do masażu.