Wszyscy na co dzień jesteśmy zalewani różnego rodzaju przekazami marketingowymi. Jednym wpływom ulegamy bardziej, innym mniej. Jednak moda na zdrową żywność zatacza coraz szersze kręgi i dzięki temu coraz więcej osób zwraca uwagę na to, co znajduje się na ich talerzu. I to jest bardzo dobry efekt! Z drugiej strony jednak, przez to zjawisko, wzrasta zainteresowanie różnego rodzaju superfoods, które mają być panaceum na wszelkie dolegliwości. Jednym z takich produktów jest olej kokosowy, który szturmem zdobywa półki w kolejnych sklepach. Czy faktycznie zasłużył sobie na taką dobrą sławę? Przekonaj się, czytając ten artykuł.
Olej kokosowy – charakterystyka
Olej kokosowy występuje w postaci ciekłej w temperaturze powyżej 27 °C, a robi się stały w temperaturze poniżej 22 °C. Pamiętaj, że jeśli Twój olej kokosowy nie zestala się szybko po umieszczeniu w lodówce, to znaczy, że nie jest czysty (prawdopodobnie zawiera dodatek innych olejów) i lepiej go wymienić na inny. Obecnie na rynku są dostępne dwa rodzaje oleju kokosowego:
- Rafinowany, bielony i bez zapachu
Do jego produkcji wykorzystuje się wysoką temperaturę i chemiczne rozpuszczalniki, jednak nie wpływa to na uszkodzenie profilu kwasów tłuszczowych. Zazwyczaj produkuje się go z zasuszonego kokosa. Ten rodzaj oleju jest powszechnie używany w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Olej kokosowy rafinowany jest pozbawiony smaku i zapachu, a także koloru. Dzięki temu nie wpływa na smak i zapach przygotowywanego na nim jedzenia, a używany jako krem, nie pozostawia zapachu.
- Olej kokosowy z pierwszego tłoczenia, nierafinowany
Jest produkowany ze świeżych kokosów, a przy jego wyrobie nie stosuje się wysokiej temperatury i chemicznych substancji. Dzięki temu, taki olej jest biały w postaci stałej i bezbarwny w postaci ciekłej oraz ma smak i zapach kokosa.
Jaki olej wybierać? Jeżeli zależy nam na wszystkich dobroczynnych właściwościach oleju kokosowego, lepszym wyborem będzie olej nierafinowany. Jeżeli chcemy używać oleju jedynie w celach obróbki termicznej w wysokich temperaturach i nie zależy nam na innych jego innych zaletach, wtedy olej rafinowany jest dobrym wyborem.
Tłuszcze nasycone – czy są takie straszne?
Olej kokosowy w większości składa się z tłuszczów nasyconych, którymi straszy się na każdym kroku. To ich nadmierne spożycie obwinia się o wysyp nowotworów i chorób wieńcowych. W przeciwieństwie do tłustego mięsa, olej kokosowy nie zawiera cholesterolu, a jego kwasy tłuszczowe są trochę inne od standardowych tłuszczów nasyconych. Okazuje się, że olej kokosowy zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT), które charakteryzują się specyficzną budową chemiczną i dzięki temu ich trawienie w przewodzie pokarmowym zachodzi dużo łatwiej. Jakie funkcje pełnią tłuszcze nasycone w naszych organizmach:
- 50% tłuszczów w błonie komórkowej to tłuszcze nasycone! Są zatem niezbędne do utrzymania ich prawidłowej pracy i dzięki nim jest możliwe zachodzenie różnych procesów metabolicznych.
- Warunkują wbudowywanie wapnia w kości oraz prawidłową syntezę witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A,D,E,K).
- Są potrzebne do prawidłowego wykorzystania niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).
- Są niezbędne do prawidłowej pracy gospodarki hormonalnej!
- Przy ograniczonej podaży węglowodanów, przejmują funkcję źródła energii i transportera różnych witamin i mikroelementów.
Ciągle nam się powtarza, że to tłuszcze nasycone zatykają nam tętnice i prowadzą do zawałów. W badaniu na dwóch polinezyjskich plemionach¹, w których spożycie kokosów dostarcza nawet 64% dziennej energii, udowodniono, że dieta bogata w tłuszcze nasycone nie ma wpływu na wysoki poziom cholesterolu. Ci ludzie odznaczają się doskonałą kondycją i zdrowiem, bez oznak chorób serca. Należy też zaznaczyć, że w diecie Polinezyjczyków dominują tłuszcze nasycone bez sacharozy.
Co jeszcze potrafi olej kokosowy?
- Jest lekkostrawny i mogą go jeść osoby, które mają problemy z trawieniem tłuszczów, ponieważ do jego trawienia nie potrzeba aktywacji pęcherzyka żółciowego.
- Wspomaga trawienie, poprawia skład flory bakteryjnej w jelitach oraz regeneruje błonę śluzową przewodu pokarmowego.
- Zawarte w nim MCT (średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe) nie są magazynowane w postaci tłuszczu (ponieważ ulegają bardzo szybkiemu spaleniu), a jednocześnie zapewniają dodatkowe źródło energii.
- Dodany do potraw, obniża ich indeks glikemiczny.
- Zawiera znaczne ilości dobroczynnych kwasów tłuszczowych: laurynowego, kaprynowego, kaprylowego, kapronowego i mirystynowego.
- Olej kokosowy jest najbezpieczniejszym olejem do podgrzewania i głębokiego smażenia.
- Kwasy stearynowy i palmitynowy zawarte w oleju kokosowym są bardzo ważne dla prawidłowej pracy serca.
- Kwasy laurynowy i mirystynowy wykazują działanie wiruso, grzybo i bakteriobójcze².
Dobroczynny wpływ oleju kokosowego
Przeprowadzono szereg badań nad olejem kokosowym i jego dobroczynne działanie zostało wielokrotnie udowodnione w leczeniu wielu jednostek chorobowych. Okazuje się, że olej kokosowy jest w stanie podnieść frakcję cholesterolową HDL i zmniejszyć obwód talii i masy ciała u osób z chorobą wieńcową3. W badaniach na myszach, które zostały poddane działaniu silnego stresu, wykazano również właściwości antydepresyjne oleju kokosowego4. Zaobserwowano również bardzo korzystny wpływ oleju kokosowego na chorych na Alzheimera (szczególnie u kobiet, które nie chorowały na cukrzycę typu II, oraz w początkowym stadium choroby)5. Ponadto w innym badaniu wykazano obecność w oleju kokosowym związków fenolowych oraz cytokin, które mogą pomagać w zapobieganiu agregacji beta amyloidu, który jest jednym z głównych czynników patogenezy w chorobie Alzheimera6. Z kolei w badaniu z 2006 r. konsumpcja średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju kokosowym przyczyniła się do poprawy funkcjonowania mózgu u pacjentów w średnim stadium choroby7. Nie można zapominać również o dobroczynnym wpływie oleju kokosowego na nasz układ pokarmowy. W tym badaniu8 potwierdzone zostały właściwości przeciwbakteryjne oleju kokosowego, a także wykazano zahamowanie rozwoju patologicznej bakterii jelita grubego Clostridium difficile, która jest niezwykle trudna w leczeniu i oporna na antybiotykoterapię. Olej kokosowy jest również nieoceniony w przypadku walki z otyłością. W badaniu z udziałem 40 kobiet z otyłością brzuszną już 2 łyżki oleju kokosowego dziennie przyczyniło się do zmniejszenia BMI i objętości talii w ciągu 12 tygodni9. Należy zaznaczyć, że badane osoby nie wprowadziły ćwiczeń, ani restrykcji kalorycznych podczas eksperymentu. Poza tym udowodniono, że spożycie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT) zwiększa termogenezę, a tym samym przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej10. Olej kokosowy ma również zbawienny wpływ na nasze zęby i skórę. Wykazano, że płukanie ust olejem kokosowym jest tak samo skuteczne w walce w próchnicą, co płukanie ust płynem z chlorheksyną11. Z kolei w innym, porównano działanie oleju kokosowego i oliwy z oliwek na atopowe zapalenie skóry. Wykazano, że kwas monolaurowy, zawarty w oleju kokosowym jest skuteczniejszy w łagodzeniu objawów AZS12.
Nierafinowany, ekologiczny olej kokosowy faktycznie zasłużył sobie na dobrą sławę i jego obecność w diecie na pewno przynosi wiele korzyści. Oczywiście ważne jest, aby swojej diety nie opierać wyłącznie na jednym rodzaju tłuszczu. To codzienna różnorodność składników daje nam gwarancję, że dostarczamy organizmowi wszystkie niezbędne witaminy i mikroelementy. Dlatego bez obaw włącz olej kokosowy do swojego menu, ale pamiętaj również o spożyciu innych tłuszczów, ponieważ tylko wtedy Twój organizm otrzyma odpowiedni profil kwasów tłuszczowych.
Źródła:
http://veganheath.info/unrefined-refined-coconut-oil
Jedz tłusto i bądź zdrowy. Francesco Perugini Billi.
¹ Cholesterol, coconuts, and diet on Polynesian atolls: a natural experiment: the Pukapuka and Tokelau island studies
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7270479
² Fatty Acids and Derivatives as Antimicrobial Agents
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC444260/
³ A coconut extra virgin oil-rich diet increases hdl cholesterol and decreases waist circumference and body mass in coronary artery disease patients
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26545671
Beneficial effects of virgin coconut oil on lipid parameters and in vitro LDL oxidation
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15329324
4 Antistress and antioxidant effects of virgin coconut oil in vivo
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25452773
5 Coconut oil: non-alternative drug treatment against alzheimer´s disease
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26667739
6 The role of dietary coconut for the prevention and treatment of Alzheimer's disease: potential mechanisms of action.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25997382
7 Effects of beta-hydroxybutyrate on cognition in memory-impaired adults
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15123336
8 Antimicrobial effects of virgin coconut oil and its medium-chain fatty acids on Clostridium difficile
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24328700
9 Effects of dietary coconut oil on the biochemical and anthropometric profiles of women presenting abdominal obesity.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19437058
10 Thermic effect of medium-chain and long-chain triglycerides in man.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3532757
11 Comparison of antibacterial efficacy of coconut oil and chlorhexidine on Streptococcus mutans: An in vivo study.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27891311
12 Novel antibacterial and emollient effects of coconut and virgin olive oils in adult atopic dermatitis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19134433
Autor: Ewa Burzyńska